تعارض در سازمان‌ها امری طبیعی و حتمی است که در هر سازمان و شرکتی رخ می‌دهد. تعارض ممکن است به دلایل مختلفی از جمله تفاوت در نگرش‌ها، اولویت‌ها، منافع و هدف‌ها، نقش‌ها و مسئولیت‌ها، منابع و قدرت‌ها، سبک‌های رهبری و فرهنگ سازمانی به وجود آیند. در این مقاله وبسایت موسسه افرا آموز به موضوع مهارت حل تعارض در سازمان بیشتر می‌پردازیم:
در حقیقت جلوی بروز تعارض ها را نمی توان گرفت ولی آنچه مهم است مهارت حل تعارض در سازمان ها است زیرا عدم حل آن می‌تواند منجر به کاهش کارایی و عملکرد افراد، افزایش تنش‌های سازمانی، کاهش رضایت شغلی کارکنان و حتی اختلافات بین اعضای سازمان شود. بنابراین، روش‌های حل تعارضات در سازمان باید به گونه‌ای باشند که بتوانند به صورت مؤثر و پایدار تعارضات را حل کنند.
مهارت حل تعارض در سازمان و انواع آن
روش‌های حل تعارض در سازمان می‌توانند به دسته‌بندی‌های مختلفی تقسیم شوند. در ادامه، به برخی از روش‌های رایج حل تعارض در سازمان پرداخته خواهد شد:
روش مذاکره و توافق:
در این روش، طرفین درگیر در تعارض با هم مذاکره می‌کنند و سعی می‌کنند تا به یک توافق مشترک برسند. این روش معمولاً با استفاده از جلسات و گفتگوهای فعال بین طرفین صورت می‌گیرد. در این روش، نقاط قوت و ضعف هر طرف شناسایی شده و سپس به دنبال یافتن راه حلی است که نیاز‌ها و خواسته‌های هر دو طرف را برآورده کند. این روش به طور کلی به عنوان یک روش قابل اعتماد و کارآمد در حل تعارضات شناخته شده است.
روش واسطه‌گری:
در این روش، یک شخص یا گروهی به عنوان واسطه بین طرفین تعارض عمل می‌کند. واسطه‌گر با استفاده از مهارت‌های خاص خود، سعی می‌کند تا به توافقی بین طرفین برسد. این روش معمولاً در مواردی که تعارض بین طرفین به حدی بالا رسیده است که نمی‌توانند به صورت مستقیم با یکدیگر مذاکره کنند، استفاده می‌شود. واسطه‌گر با ارائه پیشنهادات و راهکارهای مناسب، سعی می‌کند تا به یک توافق دوجانبه بین طرفین برسد.
روش همکاری:
در این روش، طرفین تعارض با همکاری و همبستگی با یکدیگر سعی می‌کنند تا به حل تعارض بپردازند. در این روش، طرفین سعی می‌کنند تا با به اشتراک گذاشتن اطلاعات و تجربیات خود، به یک راه حل مشترک برسند. این روش معمولاً در مواردی که تعارضات نسبتاً ساده و قابل حل هستند، استفاده می‌شود. با همکاری و تعامل مؤثر، طرفین می‌توانند به صورت سازنده با یکدیگر همکاری کنند و تعارضات را به خوبی حل کنند.
تسلط بر مهارت‌های حل مسئله
حل تعارضات به صورت سازنده نیازمند تسلط بر مهارت‌های حل مسئله است. برای حل تعارضات، لازم است که به صورت منطقی و ساختارمند به تحلیل و بررسی عوامل و دلايل تعارض بپردازید و راه‌حل‌های مناسبی را پیدا کنید. همچنین، تسلط بر مهارت‌های مذاکره و توافق نیز در حل تعارضات بسیار مؤثر است.
علاوه بر این روش‌ها، روش‌های دیگری نیز برای حل تعارض در سازمان‌ها وجود دارد که به عنوان مثال شامل روش قضایی (با استفاده از دادگاه‌ها و قوانین)، روش فرآیند تصمیم‌گیری گروهی (با استفاده از تصمیم‌گیری گروهی و شورای مشترک) و روش تغییر ساختار سازمان (با اصلاح ساختار سازمان و تغییر نقش‌ها و مسئولیت‌ها) می‌باشند. هر یک از این روش‌ها ممکن است در شرایط و موارد مختلفی مناسب باشند و بسته به نوع تعارض و شرایط سازمان، انتخاب شوند.
در نهایت، لازم به ذکر است که حل تعارضات نیازمند صبر، تمرکز و انعطاف‌پذیری است. همچنین، در برخی مواقع، ممکن است نیاز به دخالت یک شخص خارجی داشته باشید که به عنوان یک مشاور یا وساطت‌گر در حل تعارضات شما و دیگران عمل کند.
اما برخی افراد برای حل تعارض به سمت روش های ناسالم می روند و با این حرکت نه تنها مشکل بوجود آمده برطرف نمی شود بلکه تنش ها و مشکلات ارتباطی را دو چندان می کند.
روش های ناسالم حل تعارض می توانند به طرق مختلفی انجام شوند، اما در بسیاری از موارد، این روش ها ممکن است منجر به بروز مشکلات جدید و بزرگتر شوند. در ادامه، به برخی از روش های ناسالم حل تعارض پرداخته خواهد شد:
قدرت: یکی از روش های ناسالم حل تعارض، استفاده از قدرت و نیرو است. در این روش، طرفین سعی می کنند با استفاده از قدرت و تهدید به استفاده از آن، دیگر طرف را مجبور به قبول شروط خود کنند. این روش معمولاً منجر به بروز تعارض های بیشتر و عمق تر می شود و رابطه بین طرفین را تحت فشار قرار می دهد.
انکار: یک روش دیگر ناسالم برای حل تعارض، فراموش کردن یا نادیده گرفتن آن است. در این روش، طرفین سعی می کنند تا تعارض را نادیده بگیرند و به جای آن، به مسائل دیگر تمرکز کنند. این روش معمولاً منجر به عدم حل مشکلات و افزایش تنش های بین طرفین می‌شود.
تهدید: یک روش دیگر ناسالم برای حل تعارض، استفاده از تهدید و ایجاد فشار است. در این روش، طرفین سعی می کنند با تهدید به قطع همکاری یا اتخاذ اقدامات نامطلوب، دیگر طرف را مجبور به قبول شروط خود کنند. این روش نه تنها منجر به بروز تعارض های بیشتر می شود، بلکه رابطه بین طرفین را نیز خراب می‌کند.
عدم صحبت کردن: یک روش دیگر ناسالم برای حل تعارض، عدم صحبت کردن و اجتناب از بحث است. در این روش، طرفین سعی می کنند تا از بحث و گفتگوهای مستقیم خودداری کنند و به جای آن، مشکلات را درون خود نگه دارند. این روش منجر به عدم حل مسئله و افزایش فاصله بین طرفین می‌شود.
تحمیل: یک روش دیگر ناسالم برای حل تعارض، تحمیل کردن شروط و نظرات خود به طرف دیگر است. در این روش، یک طرف سعی می کند تا شروط و نظرات خود را به طور قطعی به طرف دیگر تحمیل کند و او را مجبور به قبول آن کند. این روش منجر به عدم همکاری و عدم تعامل مثبت بین طرفین می‌شود.
روش‌های ناسالم حل تعارض در بسیاری از موارد منجر به بروز مشکلات جدید و بزرگتر می‌شوند. برای حل تعارض ها به صورت سالم، بهتر است از روش های سازنده استفاده کرد. در این روش‌ها، طرفین سعی می‌کنند به یک راه حل مشترک برسند و تعارض را به صورت سالم و پایدار حل کنند.
فواید مهارت حل تعارض و توانایی حل اختلاف در سازمان‌ها
مهارت حل تعارض و توانایی حل اختلاف دو مهارت کلیدی هستند که در هر دو زندگی شخصی و حرفه‌ای بسیار مفید هستند. این مهارت‌ها به افراد کمک می‌کنند تا در مواجهه با تعارض ها و اختلافات مختلف، به صورت سازنده و کارآمد به آنها پاسخ دهند. در ادامه، فواید این دو مهارت را بررسی خواهیم کرد:
حفظ روابط سالم:
یکی از فواید اصلی حل تعارض، حفظ روابط سالم و قوی است. زمانی که درگیر یک تعارض هستیم، اگر بتوانیم آن را به صورت سازنده و با همکاری حل کنیم، رابطه‌مان با طرف مقابل قوی‌تر خواهد شد. این مهارت به ما کمک می‌کند تا درگیری‌های ناشی از تعارضات را به صورت مسئولانه و با احترام به دیگران حل کنیم.
افزایش همکاری و تعامل:
حل تعارض به ما کمک می‌کند تا در فرآیند تعامل با دیگران، بیشتر همکاری کنیم. زمانی که ما قادر به شنیدن و درک نقطه نظر دیگران هستیم و توانایی داریم تا به صورت سازنده با آنها درباره تعارضات بحث کنیم، افراد دیگر نیز بیشتر به ما اعتماد خواهند کرد و همکاری بیشتری را با ما خواهند داشت.
افزایش خلاقیت و نوآوری:
حل تعارض به ما کمک می‌کند تا به صورت خلاقانه و نوآورانه به مسائل نگاه کنیم. زمانی که درگیر یک تعارض هستیم، این مهارت به ما اجازه می‌دهد تا راه‌حل‌های جدید و خلاقانه پیدا کنیم. این خلاقیت و نوآوری می‌تواند در حل مسائل پیچیده و درگیری‌های بزرگ کمک بسیاری به ما کند.
رشد شخصی و حرفه‌ای:
توانایی حل اختلاف به ما کمک می‌کند تا در فرآیند حل مسائل، رشد شخصی و حرفه‌ای داشته باشیم. زمانی که ما قادر به تحلیل و بررسی اختلافات هستیم و راه‌حل‌های مناسب را پیدا می‌کنیم، در کارهایمان موفق‌تر خواهیم بود.
افزایش قدرت تصمیم‌گیری:
توانایی حل اختلاف به ما کمک می‌کند تا در فرآیند تصمیم‌گیری، قدرت بیشتری داشته باشیم. زمانی که با اختلافات روبرو هستیم، باید تصمیمات مناسبی بگیریم تا به صورت سازنده و کارآمد به آنها پاسخ دهیم. این توانایی به ما کمک می‌کند تا در موقعیت‌های پیچیده و تصمیمات سخت، بهترین راه‌حل را انتخاب کنیم.
افزایش اعتماد به نفس:
توانایی حل اختلاف به ما کمک می‌کند تا اعتماد به نفس خود را افزایش دهیم. زمانی که ما قادر به حل اختلافات هستیم و با موفقیت آنها را به پایان برسانیم، اعتماد به نفس خود را در موقعیت‌های چالش‌برانگیز دیگر نیز افزایش خواهیم داد.
نتیجه‌گیری
اختلافات و تعارضات در سازمان‌ها امری طبیعی و حتمی است که در هر سازمانی رخ می‌دهد. این اختلافات ممکن است به دلایل مختلفی از جمله تفاوت در نظرات، ارزش‌ها، هدف‌ها، منافع و نیازهای افراد یا گروه‌های مختلف در سازمان به وجود آیند. برای حل این اختلافات و تعارضات، روش‌ها و راهکارهای متنوعی وجود دارد که در این مقاله به آنها پرداخته شد.
